Sử dụng xác suất – Từ Leicester City đến giao dịch chứng khoán

Ngày càng nhiều các phương pháp khoa học được áp dụng vào trong kỹ thuật, chiến thuật và cả chế độ ăn uống trong bóng đá. Những phương pháp đó giúp cho các cầu thủ có thể gia tăng vài phần trăm khả năng chiến thắng trong các pha tranh chấp tay đôi, trong những pha tạt bóng hay giảm vài phần trăm khả năng cầu thủ phạm phải sai lầm hoặc bị chấn thương. Bạn có thể nghĩ vài phần trăm lợi thế đó là không nhiều nhưng khi được cộng dồn và tích lũy lại thì chúng có thể tạo ra một lợi thế lớn trong thi đấu chuyên nghiệp.
 
Tôi cảm thấy rất thú vị với con số thống kê từ cách chơi bóng của Leicester City vì cách họ tận dụng những lợi thế về xác suất trong thi đấu rất tương đồng với triết lý trong quyển Giao Dịch Lớn – The Big Trade  mà tôi vừa dịch đã được xuất bản tháng 04 vừa qua. Đó là một quyển sách về giao dịch chứng khoán đầu tiên có đề cập về thị trường chứng khoán Việt Nam.

Tinh thần cũng quyển The Big Trade cũng bàn về những lợi thế trong việc xác định các thời điểm mua và bán cổ phiếu dựa trên các mức xác suất thống kê được tính ra từ mức biến động của giá cổ phiếu trong quá khứ. Các mức xác suất giờ đây sẽ chỉ cho bạn đâu là những thời điểm bạn có thể hành động với khả năng thành công cao nhất có thể.

Trở lại câu chuyện về chức vô địch của Leicester City. Đầu mùa, họ nằm trong top 5 đội bóng có giá trị đội hình thấp nhất của giải Ngoại hạng Anh. Tuy nhiên, như tôi đã nói với các bạn trong bài trước, sự phát triển của bóng đá hiện đại đã làm cho khoảng cách trình độ của các cầu thủ thật sự thu hẹp lại với nhau. Kỹ năng chơi bóng của một cầu thủ có giá trị chuyển nhượng 1 triệu bảng không thể nào chỉ bằng 1/50 của một cầu thủ có giá trị 50 triệu bảng. Chiến thắng của một đội bóng giờ không còn chỉ đơn thuần là việc sở hữu những cầu thủ giỏi mà là khả năng sắp xếp các cầu thủ lại với nhau như thế nào.

Những con số thống kê từ Leicester City trong mùa giải vừa qua có thể làm cho bạn bất ngờ. 

Thứ nhất, Họ là nhà vô địch có tỷ lệ kiểm soát bóng thấp thứ 3 và tỷ lệ chuyển bóng thành công thấp nhất trong các đội tham dự giải Ngoại hạng Anh. Bạn có thể nghĩ họ là những cầu thủ vụng về tuy nhiên họ lại là đội bóng ghi bàn nhiều bàn thắng thứ 3 tại giải Ngoại hạng Anh. Huấn luyện viên của Leicester City xác định lối chơi của họ là cứ để cầu thủ đối phương cầm bóng nhiều từ đó những khoảng trống sẽ được tạo ra cho các vận động viên cự ly ngắn của ông sẽ có đất dụng võ trong những pha phản công nhanh. Họ xử lý nhanh các đường chuyền dài và tận dụng cơ hội để ghi bàn. Những pha lên bóng của Leicester City luôn trực diện về phía khung thành của đối phương, trung bình trong một trận đấu 72% tổng số đường chuyền mà họ sử dụng là chuyền dài. Leicester City có số bàn thắng từ phản công nhanh nhiều nhất giải khi gần một nửa bàn thắng của họ đến từ những tình huống như thế.

Theo một nghiên cứu, người ta phát hiện ra rằng tỷ lệ bàn thắng sẽ phụ thuộc vào bóng ở đâu trên sân trong khoảng 30 giây trước khi các cú sút về phía cầu môn được thực hiện. Trung bình chỉ cần 4 đường chuyền là các cầu thủ Leicester City đã có thể suýt bóng ở các khu vực nguy hiểm, là những khu vực có khả năng tạo ra bàn thắng cao nhất. Không đội bóng nào ở giải ngoại hạng có thể tạo ra các cơ hội ghi bàn theo cách này. Trung bình, mỗi đường chuyền của Leicester City đưa bóng hướng tới gần hơn khung thành đối phương thêm khoảng chín mét. Chỉ số này gần như gấp đôi so với mức bình quân của Arsenal, đội bóng đứng thứ hai và nhiều hơn hai mét so với bất kỳ CLB nào khác ở giải Ngoại hạng Anh.

Trong các đội bóng thi đấu ở 5 giải quốc gia hàng đầu Châu Âu, Leicester City là đội bóng có tỷ lệ chuyển hóa bàn thắng từ các đường chuyền dài là cao nhất, lên đến 6.9%. Phong cách đá 4-4-2 truyền thống của Leicester City đòi hỏi các tiền đạo phải rất nhanh và khỏe để thực hiện tốt các pha phản công nhanh. Trong 10 cầu thủ chạy nhanh nhất theo thống kê của ban tổ chức giải Ngoại hạng Anh thì Leicester City đóng góp đến 3 người.

Thứ hai, Leicester City là đội bóng được hưởng nhiều quả phạt đền nhất mùa này với 10 quả. Không phải ngẫu nhiên mà Leicester City may mắn như vậy, nó đến từ các pha phản công nhanh bằng bóng bổng và áp sát của các tiền đạo khiến cho các hậu vệ đối phương thường trong các tư thế khá bị động  để chống phản công. Kết quả là trong những pha bóng như vậy thì xác suất mắc sai lầm của các hậu vệ trong vòng cấm là cao hơn rất nhiều so với những tình huống bóng được triển khai từ từ dưới đất như những đội bóng khác.

Thứ ba, Leicester City cũng là đội rất hiếm khi sút xa ngoài vòng cấm khi họ là đội có ít số bàn thắng từ ngoài vòng cấm nhất (chỉ 2 bàn trong cả mùa). Các cầu thủ Leicester City thường lựa chọn các vị trí nguy hiểm có khả năng thành bàn cao nhất thay vì cầu may ở các cú sút từ ngoài vòng cấm, vốn có xác suất thành công rất thấp. Chính vì lựa chọn phương án tiếp cận khung thành như thế nào nên trong top 5 câu lạc bộ dẫn đầu thì Leicester City là đội bóng có số lần bị xà ngang và cột dọc từ chối bàn thắng ít nhất. Khi bạn sút ở những tư thế chệch khung thành hoặc góc sút hẹp, thì xác suất bạn sút trúng xà ngang hoặc cột dọc là cao hơn nhiều so với những cú sút ở những góc sút rộng và thuận lợi. Các cầu thủ Leicester rõ ràng đã hiểu rất rõ điều này.

Thứ tư, do sử dụng lối bóng bổng nhanh cũng khiến hạn chế khả năng những sai lầm trong việc xử lý bóng bên phần sân nhà. Những đường chuyền ngang là những đường chuyền có xác suất bị phản công nhanh cao hơn hẳn những đường chuyền về phía trước.

Leicester City rõ ràng là đội có số lần chuyền ngang mặt sân thấp nhất giải. Việc hạn chế những đường chuyền ngang như vậy đã góp phần giảm thiểu xác suất xảy ra những sai lầm cá nhân của các cầu thủ như mất bóng hoặc chuyền hỏng. Đồng thời việc hạn chế các đường chuyền ngắn cũng giúp cho các cầu thủ có thể tránh những pha chạm không cần thiết. Theo thống kê, Leicester City cũng là đội bóng có số ca chấn thương và sử dụng số cầu thủ ít hơn bất kỳ đội bóng nào tại giải năm nay.

Cuối cùng, về việc áp dụng công nghệ trong chế độ ăn uống của cầu thủ, Leicester City là đội bóng đầu tiên áp dụng nước ép củ cải đường trong chế độ ăn uống. Theo các nhà khoa học tại Đại học Exeter, việc dùng loại nước uống này giúp cho cầu thủ có thể cải thiện khả năng bứt tốc lên 3.5% nhưng con số tưởng chừng ít ỏi này sẽ là một sự khác biệt rất lớn trong những khoảnh khắc các tiền đạo của Leicester City lao vào trong các pha chạy cắt mặt từ một quả căng ngang từ các đồng đội. 

Chính những nguyên tắc chơi bóng dựa trên những lợi thế về xác suất đó đã giúp cho Leicester City có được những lợi thế tương đối trong từng pha bóng so với các đối thủ. Đó là một lối chơi đơn giản, khoa học nhưng đầy hiệu quả. Những nguyên tắc khoa học khi được áp dụng đã giúp các cầu thủ chuyên nghiệp bình thường hạn chế được những giới hạn về kỹ thật cá nhân của mỗi cầu thủ so với các đội bóng giàu có khác. Những sự khác biệt từ những lợi thế nhỏ đó khi được tích lũy trong suốt một chặng đường dài sẽ tạo nên một sự khác biệt rất lớn giữa đội chiến thắng và đội thua cuộc ở cuối mùa giải.

Đó là trong bóng đá, khi kinh doanh chứng khoán bạn cũng cần phải có những lợi thế để tạo những lợi thế tương đối cho mình so với các nhà đầu tư khác. Bạn cần biết được đâu sẽ là những giao dịch mà cơ hội chiến thắng của bạn là lớn hơn cả.

Là một nhà đầu tư cá nhân bình thường thường, bạn sẽ không thể có những lợi thế về số vốn đầu tư cũng như những thông tin như các quỹ đầu tư khổng lồ. Nhưng thực tế bạn sẽ phải cạnh tranh với những đối  thủ như vậy trên thị trường. Do đó, nếu bạn không muốn sớm muộn gì cũng lìa xa số tiền của mình thì hãy cố gắng tìm một lợi thế để cân bằng lại những bất lợi đó.

Bạn nên học tập cách mà Leicester City đang chơi bóng, một "chú cáo" với tiềm lực tài chính hạn chế nhưng có thể sử dụng một cách hiệu quả những kết quả thống kê để có thể cân bằng những lợi thế cho mình. Một phương pháp giao dịch và kinh doanh chứng khoán có thể cho bạn 64% xác suất chiến thắng là một lợi thế rất lớn các bạn có thể tìm thấy trong quyển sách Giao Dịch Lớn - The Big Trade.