Chuyên gia Phạm Chi Lan: 'Đầu tư công dàn trải gây lãng phí ngân sách kinh khủng'
Việt Anh -
22/07/2020 09:48 (GMT+7)
(VNF) - Đầu tư công là một trong những yếu tố quan trọng nhất, giúp nền kinh tế hồi phục và tăng trưởng khi khó khăn 'bủa vây' hoàn toàn như hiện nay. Mới đây, Thủ tướng đã chỉ đạo phải giải ngân nhanh và kịp thời đối với các dự án công, nhiệm vụ đặt ra lên tới 630.000 tỷ đồng từ nay đến cuối năm. Thế nhưng, theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, Chính phủ không nên giải ngân dàn trải, ồ ạt mà phải đặt yếu tố hiệu quả lên hàng đầu.
Bà Phạm Chi Lan
Hiện nay, mặc dù đại dịch Covid-19 đã cơ bản được khổng chế tại Việt Nam, nhưng hệ quả để lại của "cơn lũ quét" này vẫn còn rất nặng nề đối với cả nền kinh tế.
Nhiều chuyên gia kinh tế nhận định, để giúp hồi phục và thúc đẩy tăng tưởng nền kinh tế, phải kể đến 3 yếu tố quan trọng nhất bao gồm đầu tư công, tiêu dùng và xuất khẩu - hay còn được biết đến với tên gọi "cỗ xe tam mã". Trong đó, đầu tư công chính là yếu tố chủ chốt với nhiều ưu điểm, khi hai yếu tố còn lại được đánh giá là khó có cơ hội phục hồi sớm.
Đối với đầu tư công, tiền bơm ra sẽ được nền kinh tế hấp thụ tốt, trái ngược với hiệu suất của tiền đổ vào nền kinh tế từ tín dụng. Từ đó, tạo ra cơ sở hạ tầng chất lượng, nâng cao đời sống người dân.
Không chỉ vậy, đầu tư công còn là giải pháp cứu nguy quan trọng, do "từ công trình mới giải quyết được tiền lương, vật liệu và việc làm cho hàng triệu người", như Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã nhấn mạnh tại phiên họp sáng 16/7.
Vì vậy, Chính phủ đã quyết liệt thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công trên toàn "mặt trận", từ địa phương tới bộ, ngành, đặc biệt, Thủ tướng còn đề nghị quy trách nhiệm đối với người đứng đầu, cán bộ có liên quan tới việc chậm trễ giải ngấn vốn, nhằm chấm dứt chuyện "có tiền mà không tiêu được".
Thế nhưng, cũng có ý kiến cho rằng, việc giải ngân dàn trải, ồ ạt và thiếu kiểm soát có thể dẫn tới những hệ luỵ khôn lường, tiềm ẩn nguy cơ gây lãng phí, thất thoát nguồn ngân sách quốc gia, tài nguyên.
Trao đổi với VietnamFinance, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, nguyên thành viên Ban Nghiên cứu của Thủ tướng cho rằng, trong công tác giải ngân vốn đầu tư công, yếu tố quan trọng nhất chính là hiệu quả, chứ không phải giải ngân vốn "càng nhiều càng tốt".
"Chúng ta đã có nhiều bài học đắt giá về việc đầu tư công kém hiệu quả... Chúng ta cố giải ngân, nhưng chỉ giai đoạn ban đầu, sau đó lại ngưng, ách tắc do thiếu sự chuẩn bị từ đầu đến cuối, thiếu sự liên tục", bà Chi Lan nêu quan điểm cá nhân.
"Tôi sợ việc thúc đẩy đầu tư công ồ ạt, "vẽ" thêm dự án trong khi chưa sẵn sàng thực hiện. Chưa có đủ điều kiện làm một cách hiệu quả, xuyên suốt, rồi lại bỏ dở, gây thất thoát nguồn lực và không phát huy được tác dụng", bà Chi Lan nói.
Thậm chí, có những dự án mới còn "chồng" dự án cũ, chính quyền sở tại phải thay đổi quy hoạch nhằm bổ sung vào quy hoạch đã có với kì vọng là dự án đó sẽ giúp tăng trưởng và thúc đẩy hình ảnh đất nước hồi phục kinh tế nhanh chóng.
"Quy hoạch phải mang tính chất dài hạn, thể hiện tầm nhìn xa của Nhà nước, chính quyền địa phương, hoặc của bộ ngành liên quan đối với sự phát triển của toàn bộ vùng hoặc ngành đó, xa hơn là của cả đất nước. Chứ không phải cứ thêm dự án là lại có thể thay đổi quy hoạch được", bà Chi Lan nhấn mạnh.
Đồng quan điểm, PGS.TS Phạm Thế Anh, Kinh tế trưởng thuộc Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách (VEPR) nhận định, thúc đẩy đầu tư công chỉ nên tập trung vào các dự án trọng điểm, những dự án đã có vốn sẵn, chứ không phải việc "vẽ" thêm các dự án mới.
"Thúc đẩy đầu tư công không nên là việc tăng chi tiêu công một cách dàn trải, thiếu kiểm soát. Chúng ta chỉ nên đẩy nhanh các dự án, đặc biệt là các dự án trọng điểm quốc gia, đã được phê duyệt và bố trí sẵn vốn thực hiện", ông Thế Anh lưu ý.
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương
(CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng,
nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn
và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh
thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu
cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng
thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao
đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Theo ông Nguyễn Văn Hậu - CEO NetVietTV, Chủ tịch VSBC, AI đang bùng nổ toàn cầu, nhưng tại Việt Nam, tỷ lệ người dùng AI đúng cách chưa tới 5%. Nguyên nhân không nằm ở “prompt chưa hay” mà ở chỗ chưa có tư duy hệ thống, thiếu chiến lược dữ liệu và dễ sa vào trào lưu FOMO.
(VNF) - Các chaebol Hàn Quốc sử dụng đòn bẩy tài chính rất cao trong thời kỳ phát triển công nghiệp và cao hơn đáng kể Vingroup của Việt Nam hiện nay - vốn cũng đang dồn lực phát triển mảng công nghiệp.
(VNF) - Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, việc đánh giá khu vực kinh tế tư nhân hiện nay còn nhiều bất cập khi “gộp chung” doanh nghiệp lớn, nhỏ và hộ kinh doanh để tính toán, từ đó đưa ra kết luận năng suất và hiệu quả thấp.
(VNF) - GS.TS Lê Anh Tuấn – Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Bách khoa Hà Nội nhấn mạnh, để phát triển công nghệ chiến lược và thương mại hóa kết quả nghiên cứu, Việt Nam cần một mô hình hợp tác chặt chẽ giữa nhà nước, viện – trường và doanh nghiệp, trong đó đào tạo nhân lực chất lượng cao là nền tảng then chốt, tạo ra đội ngũ đủ năng lực triển khai chính sách, vận hành công nghệ, và đưa sản phẩm nghiên cứu ra thị trường.
(VNF) - Theo các chuyên gia, Việt Nam cần xây dựng một “sandbox” đủ lớn và thể chế tài chính chuẩn quốc tế để thu hút nhà đầu tư chiến lược, củng cố năng lực pháp lý và thúc đẩy hội nhập tài chính toàn cầu.
(VNF) - 80 năm qua, nông nghiệp Việt Nam đã chứng minh chân lý “phi nông bất ổn” khi vừa là trụ đỡ kinh tế, vừa tạo nên những bước ngoặt đưa kinh tế Việt Nam vươn ra thế giới.
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Dự án Khu phức hợp công nghiệp – đô thị – dịch vụ Tiên Tiến (Mường Central) do Công ty cổ phần Thương mại Dạ Hợp thực hiện, với quy mô diện tích lên tới 82ha.