- Thưa ông, CPTPP kế thừa gần như toàn bộ nội dung của Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Tuy nhiên, do Mỹ không tham gia, CPTPP đã có những điều chỉnh để phù hợp với 11 nước còn lại. Xin ông nói rõ hơn về các nội dung đã điều chỉnh của CPTPP so với TPP trước đây?
Ông Lương Hoàng Thái: Đây là hiệp định thương mại tự do thế hệ mới với tiêu chuẩn cao có nội dung cơ bản kế thừa TPP. Tuy nhiên, sau khi Mỹ không tham gia, 11 nền kinh tế còn lại đã thống nhất các nội dung cho phù hợp với tình hình mới. Các nội dung thay đổi này chủ yếu ở nhóm nghĩa vụ được tạm hoãn thực thi.
"Tạm hoãn thực thi" nghĩa là nếu Mỹ quay trở lại với các nội dung cũ của từ TPP thì các nước sẽ chấp nhận thực hiện các điều khoản này. Có khoảng 20 nghĩa vụ được tạm hoãn. Phần quan trọng nhất là nhóm nghĩa vụ liên quan đến việc thực thi quyền sở hữu trí tuệ.
Các nước tạm hoãn thực thi là do các nhóm nghĩa vụ này trước đây đều do Mỹ đàm phán.
Mặt khác, để thực hiện nghĩa vụ về quyền sở hữu trí tuệ đòi hỏi phải có nguồn lực kinh tế mới làm được. Thêm nữa, theo TPP, Mỹ cam kết sẽ mở cửa thị trường của mình tạo ra những lợi ích nhất định nên đổi lại, các nước cũng sẽ đồng ý thực thi quyền sở hữu trí tuệ ở mức cao để hiệp định cân bằng. Nay do lợi ích thay đổi nên các nước tạm hoãn nghĩa vụ này.
Bên cạnh đó, quyền sở hữu trí tuệ còn liên quan đến đặc thù từng nước. Do đó trong bối cảnh mới, các nước cũng thống nhất việc có quyền chủ động sửa đổi các quy định trong nước cũng như điều chỉnh hệ thống của mình để triển khai nhóm nghĩa vụ về sở hữu trí tuệ.
Hiệp định đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đã chính thức được ký kết tại Santiago (Chile) vào sáng 9/3 theo giờ Hà Nội.
Ngoài ra, một số nghĩa vụ khác được điều chỉnh đó là khả năng nhà đầu tư được kiện Chính phủ ra cơ chế trọng tài. Trong một số trường hợp nếu chứng minh được sự vi phạm cam kết hợp đồng đầu tư thì Chính phủ sẽ phải bồi thường. Tuy nhiên, các nước trong CPTPP thống nhất tạm hoãn thực hiện nghĩa vụ này.
Như vậy, đối với 20 nghĩa vụ tạm hoãn với trên một nửa thuộc nhóm sở hữu trí tuệ, phần còn lại thuộc vào nhóm nghĩa vụ đòi hỏi năng lực thực thi tương đối lớn với các nước tham gia. Các nước cũng cho rằng việc thực hiện các nghĩa vụ này hay không cũng không tác động lớn đến môi trường đầu tư, kinh doanh.
Về cơ bản, nội dung CPTPP kế thừa TPP trước đây. Đặc biệt, nội dung về cam kết mở cửa thị trường được giữ nguyên. Đây là tiến bộ rất lớn trong bối cảnh xu hướng bảo hộ quốc tế tăng lên như hiện nay. Ngoài ra, các quy tắc liên quan đến hàng rào phi thuế quan, hàng rào kỹ thuật phi thương mại, cam kết minh bạch trong mua sắm công đều được duy trì như TPP.
- Về xuất khẩu, Việt Nam có thể đạt được những gì khi tham gia CPTPP, thưa ông?
Với thương mại hàng hóa, gần như 100% biểu thuế sẽ được đưa về 0% theo lộ trình. Với các nước phát triển thì lộ trình ngắn hơn (khoảng 7 năm), còn các nước đang phát triển thì lộ trình dài hơn, phù hợp với điều kiện phát triển. Cơ bản các nước sẽ giảm thuế cho Việt Nam về 0% tất cả các mặt hàng.
Hiện nay, theo nghiên cứu, mức thuế trung bình ta đang chịu khi xuất khẩu sang các nước CPTPP khoảng 1,7%. Như vậy, có thể thấy, mặc dù Mỹ không tham gia nhưng với thị trường 500 triệu dân của các nước CPTPP thì lợi ích đối với Việt Nam tương đối rõ rệt.
- Còn với các lĩnh vực khác thì sao, thưa ông?
Ngoài lĩnh vực hàng hóa thì nhiều lĩnh vực khác có cơ hội cho Việt Nam như dịch vụ, đầu tư, mua sắm công của các nước.
Chẳng hạn, trước đây ta không chú ý lắm tới mua sắm công của các nước nhưng thị trường mua sắm công tại một số nước rất đáng kể. Gần đây, ta đã vươn ra mua sắm công ở nước ngoài. Chẳng hạn như FPT đã có dịch vụ phần mềm tại Nhật... Ngoài mua sắm công về hàng hóa, họ còn mua sắm công về dịch vụ, nếu ta tiếp cận được thì rất tốt.
Tuy nhiên, góc độ quan trọng của việc tham gia CPTPP là khẳng định chủ trương của Việt Nam về cải cách để hội nhập. Qua đó, ta có định vị về cách thức cải cách trong tương lai phù hợp bởi các nước CPTPP đã rất thành công trong cải cách để hội nhập kinh tế toàn cầu. Đây là lợi ích gián tiếp.
Theo nhiều nghiên cứu khác nhau, lợi ích gián tiếp còn cao hơn nhóm lợi ích trực tiếp mở cửa thị trường. Theo nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới (WB), lợi ích trực tiếp tăng trưởng có thể giúp tăng 1% GDP nhưng gián tiếp có thể giúp tăng 3,6 điểm phần trăm trong GDP.
Bên cạnh đó, khi triển khai hiệu quả, Hiệp định còn có lợi ích khác như lợi ích từ phi thuế quan. Dù chưa có công cụ chỉ ra lợi ích từ việc phi thuế quan mang lại khi tham gia CPTTP, nhưng trên thực tế ta thấy khi các nước có hiệp định thương mại tự do (FTA), tức chấp nhận luật chơi chung, có chất lượng quản lý, thương mại thì có sự tin tưởng nhau hơn. Vì vậy, nhiều trường hợp, rào cản phi thuế quan giữa các nước giảm đi nhiều.
Vị dụ, thời gian trung bình để 1 nước công nhận 1 mặt hàng tuân thủ quy định an toàn thực phẩm vào nước họ đối với nước có FTA giảm được 3 lần so với nước không có FTA.
Ví dụ, Việt Nam phải mất nhiều năm để thuyết phục các nước quả thanh long an toàn. Nhưng nếu đã có hệ thống thông qua tiêu chuẩn của FTA để người ta tin tưởng hàng hóa Việt Nam tuân thủ quy định quốc tế thì thị trường nước ngoài sẽ tin tưởng hơn, giúp xuất khẩu của ta thuận lợi hơn. Đây là lợi ích các FTA trong quá khứ đã cho thấy nhưng để lượng hóa ngay khi FTA vừa ký là khó.
- Là thành viên của CPTPP, tiếng nói của Việt Nam trong tranh chấp thương mại quốc tế có được tăng lên không thưa ông?
Ngoài nội dung cụ thể như trên, theo đánh giá, CPTPP có ý nghĩa chiến lược cao, nhất là trong bối cảnh quốc tế có nhiều diễn biến phức tạp, nhiều thị trường lớn có xu hướng bảo hộ mậu dịch, dựng ra rào cản mới. Thậm chí, có nước còn bàn đến chiến tranh thương mại. Đây là phản ứng tiêu cực và nếu xảy ra, tất cả đều thua.
Bởi vậy, 11 nước CPTPP quyết định có phản ứng tích cực hơn đó là tập hợp nhau lại để chủ động hội nhập kinh tế quốc tế trên nguyên tắc thống nhất ủng hộ.
- Các doanh nghiệp đã chuẩn bị như thế nào cho CPTPP, thưa ông?
Việc chuẩn bị của doanh nghiệp tùy từng ngành, từng lĩnh vực. Như khi Việt Nam tham gia FTA ASEAN với Australia và New Zealand, nhiều ý kiến cho rằng ta không thể cạnh tranh được trong ngành sữa với 2 nước này, vì chi phí của họ thuộc loại rẻ nhất thế giới. Khi đưa thuế về 0% thì ngành đó không phát triển được. Nhưng thực tế thì ngành sữa của ta vươn lên phát triển mạnh hơn. Tất nhiên có những ngành khó cạnh tranh. Nếu như vậy thì phải từng bước điều chỉnh cơ cấu kinh tế trong những ngành có lợi thế cạnh tranh tốt nhất.
CPTPP đưa ra lộ trình cắt giảm thuế tương đối dài để doanh nghiệp chuẩn bị. Một nhóm doanh nghiệp ở thế yếu hơn so với các doanh nghiệp khác là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Theo chỉ đạo ban đầu của Chính phủ thì đây là nhóm cần đặc biệt lưu ý, làm sao để họ tận dụng được cơ hội.
- Xin cảm ơn ông!
Tags:
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Theo ông Nguyễn Văn Hậu - CEO NetVietTV, Chủ tịch VSBC, AI đang bùng nổ toàn cầu, nhưng tại Việt Nam, tỷ lệ người dùng AI đúng cách chưa tới 5%. Nguyên nhân không nằm ở “prompt chưa hay” mà ở chỗ chưa có tư duy hệ thống, thiếu chiến lược dữ liệu và dễ sa vào trào lưu FOMO.
(VNF) - Các chaebol Hàn Quốc sử dụng đòn bẩy tài chính rất cao trong thời kỳ phát triển công nghiệp và cao hơn đáng kể Vingroup của Việt Nam hiện nay - vốn cũng đang dồn lực phát triển mảng công nghiệp.
(VNF) - Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, việc đánh giá khu vực kinh tế tư nhân hiện nay còn nhiều bất cập khi “gộp chung” doanh nghiệp lớn, nhỏ và hộ kinh doanh để tính toán, từ đó đưa ra kết luận năng suất và hiệu quả thấp.
(VNF) - GS.TS Lê Anh Tuấn – Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Bách khoa Hà Nội nhấn mạnh, để phát triển công nghệ chiến lược và thương mại hóa kết quả nghiên cứu, Việt Nam cần một mô hình hợp tác chặt chẽ giữa nhà nước, viện – trường và doanh nghiệp, trong đó đào tạo nhân lực chất lượng cao là nền tảng then chốt, tạo ra đội ngũ đủ năng lực triển khai chính sách, vận hành công nghệ, và đưa sản phẩm nghiên cứu ra thị trường.
(VNF) - Theo các chuyên gia, Việt Nam cần xây dựng một “sandbox” đủ lớn và thể chế tài chính chuẩn quốc tế để thu hút nhà đầu tư chiến lược, củng cố năng lực pháp lý và thúc đẩy hội nhập tài chính toàn cầu.
(VNF) - 80 năm qua, nông nghiệp Việt Nam đã chứng minh chân lý “phi nông bất ổn” khi vừa là trụ đỡ kinh tế, vừa tạo nên những bước ngoặt đưa kinh tế Việt Nam vươn ra thế giới.
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Dự án Khu phức hợp công nghiệp – đô thị – dịch vụ Tiên Tiến (Mường Central) do Công ty cổ phần Thương mại Dạ Hợp thực hiện, với quy mô diện tích lên tới 82ha.
