PGS.TS Phan Trung Hiền nói: “Trước tiên, phải cải tiến các quy định về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất. Quy định cụ thể hơn về thẩm quyền, mục đích, phạm vi thu hồi đất, điều kiện, tiêu chí cụ thể thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.
Cùng với đó là hoàn thiện cơ chế, chính sách tài chính về đất đai; hoàn thiện cơ chế xác định giá đất theo định hướng thị trường, giao quyền tự quyết về giá đất cho địa phương, bổ sung vai trò của MTTQ trong định giá đất. Quy định về quản lý và sử dụng đất kết hợp đa mục đích, đất ở kết hợp với thương mại, dịch vụ. Quy định về quản lý và sử dụng đất kết hợp đa mục đích, đất ở kết hợp với thương mại, dịch vụ.
Tiếp đến là hoàn thiện cơ chế, chính sách về quản lý, sử dụng đất nông nghiệp theo hướng mở rộng đối tượng, hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp. Đẩy mạnh cải cách hành chính, chuyển đổi số trong lĩnh vực quản lý và sử dụng đất.
Ngoài ra, cũng phải mạnh dạn dỡ bỏ những rào cản hành chính đối với đất đai; thay các công cụ quản lý hành chính về đất đai lỗi thời bằng công cụ kinh tế. Ví dụ: Nên bỏ hạn mức sử dụng đất theo kiểu phân phát bao cấp. Thay vào đó, nên đặt ra hệ thống thuế lũy tiến đối với những người chiếm giữ nhiều đất. Song song đó, nên hoàn thiện hệ thống thuế đối với bất động sản theo đúng quy luật giá trị. Điều này một mặt sẽ hạn chế việc “tích tụ” đất đất đai cho các biệt phủ, chống lãng phí một số lớn quỹ đất mang tên là “đất nông nghiệp” nhưng phục vụ cho các biệt phủ, biệt thự. Song song đó, nên bỏ các quy định về thời hạn sử dụng đất để tạo tâm lý an tâm cho người sản xuất. Việc chọn những loại đất có thời hạn không có một căn cứ khoa học rõ ràng ngoại trừ tâm lý cũ kỹ của Nhà nước là ngại tư liệu sản xuất “xa tầm với” của mình. Đây là những vấn đề quan trọng nhất buộc phải sửa đổi nếu muốn khơi thông nguồn lực đất đai, đưa đất đai thành nguồn lực hàng đầu.
- Có ý kiến cho rằng, trong các vấn đề liên quan đến đất đai thì quy hoạch là nhóm đầu tiên cần phải sửa. Ông có nghĩ như vậy không, thưa ông? Vì sao quy hoạch phải là nhóm đầu tiên cần được ưu tiên chứ không phải là nhóm khác, thưa ông?
PGS.TS Phan Trung Hiền: Quy hoạch là vấn đề đầu tiên nhưng chỉ là hoạt động sơ khởi. Việc thực hiện quy hoạch như thế nào quan trọng không kém việc lập quy hoạch. Tuy nhiên, cả hai nội dung lập và thực hiện quy hoạch chỉ là điều kiện cần. Muốn đất đai là nguồn lực phải cởi bỏ các rào cản hành chính để đất thực sự là hàng hóa. Trong đó Nhà nước vừa là chủ thể quản lý đất vừa là chủ thể nắm giữa quỹ đất hàng hóa lớn nhất trong tất cả các chủ thể trong xã hội. Hiện nay, chúng ta đang nắm quỹ đất hành chính chứ không phải quỹ đất hàng hóa và giao rất nhiều quyền cho UBND các cấp, đặc biệt là cấp tỉnh mà thiếu cơ chế kiểm soát nên tham nhũng về đất đai phát sinh là điều tất yếu!
- Ông đánh giá những điều chỉnh về vấn đề tài chính đất đai của dự thảo Luật như thế nào?
Việc bỏ khung giá đất là một bước đi đúng nhưng chưa thể giải quyết căn cơ vấn đề. Để quản lý hiệu quả giá đất, cần rà soát và phát triển quỹ đất do Nhà nước quản lý. Tư duy về quản lý giá đất phải cần thay đổi theo hướng không phải do Nhà nước ấn định, áp giá mà phải trả về thị trường quyết định theo quy luật cung cầu. Việc cơ quan hành chính nhà nước “thay thị trường” định giá đất là hoạt động hành chính, không phù hợp với cơ chế kinh tế thị trường. Sở Tài nguyên và Môi trường là cơ quan quản lý các công ty định giá đất, chứ không phải là chủ thể đứng ra định giá, làm giá.
Tuy nhiên, song song với việc bỏ cơ chế hành chính, Nhà nước cần điều tiết bằng công cụ kinh tế như thuế, đồng thời Nhà nước phải nắm quỹ đất thổ cư ở đô thị lớn, đủ sức điều tiết giá đất ở của đô thị đó. Việc Nhà nước điều tiết giá đất trước các công ty kinh doanh đất tương tự như ngân hàng Nhà nước điều tiết các ngân hàng thương mại. Chương phát triển quỹ đất trong Dự thảo hiện nay chỉ có vài điều, chưa tạo được cơ chế để phát triển quỹ đất ở Việt Nam.
- Để có được thị trường sử dụng đất cả sơ cấp và thứ cấp như ông kỳ vọng, theo ông chúng ta phải làm gì?
Về bản chất, hiện nay chúng ta không có thị trường sơ cấp bởi hoạt động trao quyền sử dụng đất là hoạt động hành chính, được thực hiện bởi quyết định hành chính. Hợp đồng cho thuê quyền sử dụng đất của cơ quan hành chính với cá nhân, tổ chức là nội dung cụ thể của quyết định hành chính. Việc trao quyền sử dụng đất (giao đất, cho thê đất, công nhận quyền sử dụng đất) đều không có cạnh tranh, lựa chọn từ phái người sử dụng đất mà đều được quyết định bởi cơ quan hành chính nhà nước. Nội dung này được đều tiết trong Luật đất đai bằng công cụ hành chính, bó cứng cả thị trường đất đai.
Còn thị trường sử dụng đất giữa những người sử dụng đất với nhau được điều tiết trong các mối quan hệ được điều chỉnh trong Bộ luật Dân sự, Luật Kinh doanh bất động sản. Tuy nhiên, phần đầu và phần cuối của thị trường này (trao quyền sử dụng đất và thu hồi đất) đều được điều tiết bởi quyết định hành chính, công cụ hành chính nên không thể tạo ra một thị trường bình thường, lành mạnh theo đúng nghĩa của nó. Như vậy, để cải tiến thị trường đất đai cần phải cởi bỏ cơ chế quản lý hành chính. Ví dụ: Vấn đề không phải là tăng hạn mức nhận chuyển quyền lên 15 lần hay 20 lần mà nên thay công cụ hành chính (quy định hạn mức) bằng công cụ kinh tế (hoàn thiện hệ thống thuế đối với bất động sản để điều tiết theo đúng quy luật thị trường).
- Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi đã dành một chương về thủ tục đất đai. Ông có nhìn thấy những thay đổi như kỳ vọng?
Thủ tục đất đai được quy định chi tiết là cần thiết nhưng cái gốc của vấn đề là công khai minh bạch và công bằng dân chủ. Ví dụ: Nguyên tắc định giá đất hiện nay vẫn chưa bổ sung nguyên tắc công khai, minh bạch. Điều này là chưa đúng với Hiến pháp năm 2013: “Việc thu hồi đất phải công khai, minh bạch và được bồi thường theo quy định của pháp luật” (Khoản 3 Điều 54).
Sẽ có những thay đổi về mặt thủ tục và các biểu mẫu nhưng nhiều vấn đề có tính mấu chốt để đất đai thực sự phát huy nguồn lực của mình thì tôi e là khó.
- Cuối cùng, ông có góp ý như thế nào để đất đai trở thành nguồn lực hàng đầu cho sự phát triển, thưa ông?
Đầu tiên, mạnh dạn quản lý đất đai theo cơ chế thì trường, mạnh dạn cởi bỏ chiếc áo hành chính chật chội, gò bó. Tư duy về quản lý đất đai phải là yếu tố đầu tiên. Nếu lấy mục tiêu hiệu quả kinh tế để quản lý đất đai thì mọi việc sẽ khác hiện nay rất nhiều từ cách phân nhóm người sử dụng đất, trao quyền sử dụng đất, thậm chí là phân loại đất…
Tiếp đến về giá đất: bổ sung nguyên tắc công khai, minh bạch trong định giá đất. Trong quy trình định giá đất, phải phân định hai quy trình: quy trình chuyên môn và quy trình hành chính. Việc định giá là hoạt động chuyên môn, cần người có chuyên môn định giá công khai, minh bạch trên các phương tiện thông tin đại chúng.
Cuối cùng là về phát triển quỹ đất hàng hóa do Nhà nước quản lý đủ sức điều tiết giá đất trên thị trường; hoàn thiện hệ thống pháp luật thuế lũy tuyến đối với những người nắm giữa diện tích đất lớn, đặc biệt là đất ở.
Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi này!
Tags:
(VNF) - Từ những lớp học nghề đỏ đèn đến tận đêm khuya, đến dòng công nhân trẻ nối nhau vào Khu kinh tế Vũng Áng, Hà Tĩnh đang chứng kiến cuộc “lột xác” lớn nhất 10 năm: chuyển từ lao động phổ thông sang lực lượng lao động kỹ thuật. Một hành trình bắt đầu từ nông thôn, nhưng đang làm thay đổi cả bản đồ việc làm của tỉnh.
(VNF) - Theo đại biểu Tạ Đình Thi, việc ban hành cơ chế, chính sách đặc thù cho Thủ đô cần tập trung vào các lĩnh vực chiến lược nơi Hà Nội có lợi thế, nhằm tháo gỡ điểm nghẽn thể chế và tạo động lực phát triển bền vững, lan tỏa.
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - Theo TS. Nguyễn Sĩ Dũng, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một siêu đô thị biển quy mô 20 – 25 triệu dân vào năm 2050. Siêu đô thị này có thể đóng góp GDP vùng từ 700 đến 1.000 tỷ USD, trở thành "cực tăng trưởng thế kỷ" mới của châu Á, đủ sức tương tác với các trung tâm hàng đầu như Singapore, Seoul hay Tokyo.
(VNF) - Tiêu dùng của người dân chiếm gần 64% GDP đang suy yếu, kéo theo niềm tin giảm mạnh. Trong bối cảnh xuất khẩu bấp bênh, đầu tư công chậm giải ngân, các chuyên gia cảnh báo: muốn đạt tăng trưởng 10%, Việt Nam phải khơi thông túi tiền và củng cố niềm tin tiêu dùng của dân.
(VNF) - Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, tăng trưởng 10% trở lên theo Nghị quyết của Quốc hội hay một con số khác cũng được nhưng cần phải thay đổi, đừng làm theo cách cũ.
(VNF) - Sau một năm triển khai, VIFTA đã bước đầu phát huy hiệu quả, song quá trình tận dụng ưu đãi cho thấy các ngành hàng vừa có thuận lợi, vừa phát sinh vướng mắc, đòi hỏi giải pháp phù hợp để khai thác hiệu quả hơn trong thời gian tới.
(VNF) - Theo các chuyên gia, muốn đạt tăng trưởng 10%/năm, Việt Nam cần một hệ thống tín dụng tăng tốc chưa từng có, với quy mô tín dụng dự kiến tăng gấp đôi trong 5 năm.
(VNF) - Theo TS Lê Xuân Nghĩa, nói người dân tích trữ vàng gây hại cho nền kinh tế là thiếu cơ sở. Đồng thời, không thể yêu cầu người dân “đừng mua vàng” bằng những khẩu hiệu suông.
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Luật Thủ đô (sửa đổi) mở ra không gian phát triển mới cho Hà Nội với nhiều cơ chế quyền hạn đặc thù, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững và đồng bộ. Luật cũng đặt trọng tâm nâng cao hiệu quả quản lý đô thị, bảo tồn văn hóa và thúc đẩy chuyển đổi số - những yếu tố thiết yếu để Thủ đô vươn tầm trong thời kỳ mới.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Từ những lớp học nghề đỏ đèn đến tận đêm khuya, đến dòng công nhân trẻ nối nhau vào Khu kinh tế Vũng Áng, Hà Tĩnh đang chứng kiến cuộc “lột xác” lớn nhất 10 năm: chuyển từ lao động phổ thông sang lực lượng lao động kỹ thuật. Một hành trình bắt đầu từ nông thôn, nhưng đang làm thay đổi cả bản đồ việc làm của tỉnh.
(VNF) - Một hộ dân có hơn 400 m2 đất mặt tiền phố Đinh Tiên Hoàng được bồi thường khoảng 400 tỷ đồng để di dời nhường đất làm Quảng trường - công viên phía đông Hồ Hoàn Kiếm.
